Heb je nooit overwogen om het over Rusland en Oekraïne te laten gaan?

“Die vraag stelt een van de zes spelers in het stuk, van Russische komaf, letterlijk. Maar dit staat veel dichter bij mij, ik ben ermee opgegroeid. Ik ben geboren in België en mijn ouders zijn Tunesisch. Het ging er thuis aan de keukentafel vaak over. Voor hen voelde het als een soort vernedering dat de Palestijnen iedere oorlog verloren die werd gevoerd. En daardoor steeds meer land kwijtraakten en in een staat terechtkwamen waar ze, laten we zeggen, tweederangsburger zijn. Een soort apartheidsstaat.”

“Met dat beeld ben ik groot geworden, maar ik heb wat mijn ouders zeiden altijd zelf willen onderzoeken. Daarom ging ik geschiedenis studeren. En aan de universiteit heb ik Joodse vrienden gemaakt. We praatten erover en ik heb geleerd hoe emotioneel beladen het is. Daarom dacht ik niet dat ik er ooit aan zou beginnen, maar toen De Perzen voorbijkwam, voelde ik dat dit hét moment was. En dat was nog vóór 7 oktober 2023.”
 

Dat het zo actueel zou worden, had je niet voorzien.

“Nee, dat had ik nooit gedacht. Het was bijna onmogelijk om een Israëlische en Palestijnse speler te vinden, om samen op het toneel te staan. Zeker niet als we het onderwerp van de geschiedenis van Israël en Palestina zouden raken. Maar ik heb ze wel gevonden. Liah Frank en Marah Haj Hussein zijn fantastische danseressen, die heel open zijn over het onderwerp en het thema durven aankaarten. Dat is niet gemakkelijk, ze moeten elkaars identiteit aanvaarden op het podium. Ze zijn zó moedig.”
 

Jullie speelden het stuk voor het eerst in België, vorig jaar juni. In Nederland is het verder alleen enkele keren in Rotterdam en Amsterdam te zien geweest. Wat voor reacties kregen jullie?

“Mensen waren vooral diep geraakt. Maar wat me tegenviel, is hoe weinig het is opgepikt. Goed, we hadden mooie recensies in enkele Nederlandse landelijke kranten, maar verder niets, ook niet vanuit het kunstcircuit zelf. Terwijl het zo’n belangrijk onderwerp is, en dan ook nog met een Israëlische en Palestijnse speler tegelijk op het toneel. Je zou bijna denken dat het gewoon verzwegen wordt. Of het is onverschilligheid. Dat maakt me verdrietig.”

Ze zeiden: 'Wij zijn al 70 jaar aan het overleven. Wat hebben wij aan jouw vraag over empathie?'

“Ik vind juist dat je als kunstenaar hier iets mee moet. Voor mij geeft het maken van dit stuk een gevoel van zingeving. Ik werd heel boos dat we getuige zijn van een gruwelijke genocide en heel weinig doen. En dat dat vroeg of laat op ons bord terecht zal komen.”
 

De toestand is nu heel anders dan vorig voorjaar, de situatie in Gaza wordt steeds slechter. Is jullie voorstelling ook veranderd?

“Ja, absoluut. Het evolueert, dat is eigen aan de voorstellingen die ik maak, omdat ze vaak inspelen op de actualiteit. Dat houdt de spelers ook fris. Het is denk ik iets rauwer geworden, omdat de realiteit ook rauwer is geworden. Er staat gewoon meer op het spel. Het is daarom ergens wel goed dat het stuk genegeerd wordt en we het niet iedere week spelen. Er is altijd tijd nodig om het te verwerken, ook voor de spelers.”

Heb je nooit getwijfeld of je op de juiste weg zat?

“Het voelde toen niet lekker. Aan de andere kant ontmoette ik ook ouders van overleden kinderen, van beide kanten, die met elkaar de dialoog aangingen bij het Parents Circle Families Forum. Dan zie je hoe krachtig zij zijn. En wat empathie kan doen. Al stellen we in de voorstelling ook vragen over empathie. Wat betekent het eigenlijk? Je kunt wel empathie voelen, maar wat doe je er vervolgens mee?”

Kun je in een lopend conflict empathie opbrengen voor de vijand?

“Dat moeten mensen maar in de voorstelling komen bekijken. Onze autoriteit als kunstenaar is om de juiste vragen op te roepen. Perzen is dan ook geen pamflet. Ze is meerstemmig, en ook met humor. Ik hoop dat toeschouwers niet bewapend binnenkomen, maar dat ze openstaan voor wat die zes jongeren op het podium te vertellen hebben.”